W historii pojęcia równości już niemal od jej początku (przy czym nazywam początkiem do­stępne nam obecnie pisane przekazy na ten temat) wyodrębniają się dwa nurty. Z jednego czerpała siły doktryna leżąca u podstaw two­rzących się na przełomie XVIII i XIX wieku kapitalistycznych państw demokratycznych, z drugiego natomiast wywodzą się — jako jego najpełniejszy wyraz — […]

Starożytni Grecy wiele uwagi poświęcili po­jęciu równości, a niektóre z ich stwierdzeń da­ły początek wątkom myśli egalitarnej w na­stępnych epokach. Należy jednak pamiętać, że teorie ich powstały pod wpływem specyficznej struktury społecznej miast-państw, tj. podziału na obywateli, metojków i niewolników. Demo­kracja w miastach-państwach również była inna niż późniejsze koncepcje kryjące się pod tą na­zwą. Struktura […]

Twierdził on, że grecka filozofia odróżniała: „izotimię” — równe znaczenie wszystkich ludzi, „izonomię” — równość wobec prawa, „izogorię” równą wolność słowa i działania polityczne­go, „izokrację” — równość mocy politycznej, „izopsefię” — równe prawo głosu, „izopoliteię” równość w prawach obywatelskich, „izoda- imonię” — równość w dostatku i szczęściu oraz „izomoirię” — równy udział w spółkach wszel­kiego rodzaju.Te rozróżnienia, […]

Uwagi, które czyni w Polityce na itemat równości, dotyczą w największej mierze poszukiwania takiego modelu równości, który zapewniłby trwałość ustroju politycznego. Analizuje pod tym kątem różne rodzaje równości, co sprowadza się do zagadnienia, jaka równość jest najbardziej utylitarna. Z tego punktu widzenia odrzuca koncepcje zarówno skrajnie egalitarne, jak i skrajnie elitarne: „Tak np. równość uchodzi […]

Sądzi jed­nakże, że zastane różnice należy modyfikować, a przynajmniej utrzymywać je w pewnych gra­nicach, jeśli chce się zapewnić trwałość pań­stwa. I tak na przykład „trzeba też czuwać nad tą warstwą obywateli, którym się dobrze powo­dzi. Środek zapobiegający szkodom na tym tu polega, że się czynności i urzędy rozdziela zawsze między przeciwne sobie klasy, a więc […]

Poglądy Arystotelesa na równość społeczną wskazują, że doceniał on rolę pewnych umiar­kowanych form równości w życiu społecznym, ale z pewnością nie uważał tego zagadnienia za naczelne. Uwzględnienie problematyki rów­ności społecznej w rozważaniach o idealnej, formie państwa spowodowane było przekona­niem, że w praktyce politycznej nie sposób zagadnienia równości społecznej pominąć, zawsze bowiem „słabsi są tymi, co szukają […]

Platońska koncepcja społeczeństwa doskonałego została w najwięk­szym stopniu przejęta przez egalitarną myśl plebejską. Niemniej i egalitarna myśl burżu- azyjna doszukuje się czasem u Platona swoich źródeł. Platon uważał, że wykształcenie i rozum dzielą ludzi na nierównych względem siebie, niesprawiedliwe więc byłoby ich równe trak­towanie. Wiara Platona w moralną wyższość ludzi wykształconych stała się — jak […]

Wszak koncepcja rządów sprawowanych nie przez ród panujący, lecz przez ludzi pocho­dzących z różnych środowisk, których łączy to, że są filozofami, zaprzeczała średniowiecznej wykładni o boskim pochodzeniu władzy. Kon­cepcja taka otwierała możliwość objęcia wła­dzy jedynie na zasadzie osobistej wartości, nie mierzonej pochodzeniem i wysokością majątku. Z drugiej jednak strony wydaje się, że Pla- ton — […]